در عصر حاضر، سرمایههای انسانی بهعنوان یکی از مهمترین داراییهای سازمانها شناخته میشوند. موفقیت و بقای سازمانها، چه در بخش دولتی و چه خصوصی، به توانمندی و شایستگی سرمایه انسانی آنها وابسته است. توسعه سرمایه انسانی به معنای تقویت دانش، مهارتها و شایستگیهای کارکنان است که باعث افزایش بهرهوری و اثربخشی سازمانی میشود. این فرآیند، نهتنها موجب بهبود عملکرد فردی و گروهی میگردد، بلکه با فراهم کردن بستر یادگیری مستمر و توانمندسازی کارکنان، سازمانها را در مسیر دستیابی به اهداف بلندمدت و مقابله با تغییرات محیطی یاری میدهد.
روشهای سُنتی توسعه سرمایه انسانی، نظیر برگزاری دورههای حضوری آموزشی، ارزیابی عملکرد بهصورت کاغذی، و استفاده از سیستمهای مدیریتی دستی، سالها بهعنوان ابزار اصلی سازمانها در این حوزه بهکار گرفته شدهاند. هرچند این روشها در زمان خود اثربخش بودند، اما با پیچیدهتر شدن ساختارهای سازمانی و ظهور فناوریهای جدید، ناکارآمدیهای آنها بیشازپیش آشکار شده است. عدم شفافیت، هزینههای بالا، زمانبر بودن فرآیندها، و نبود سامانههای جامع و یکپارچه از جمله ضعفهای روشهای سنتی هستند. این مسائل، ضرورت استفاده از فناوریهای نوین را برای بهبود و توسعه سرمایه انسانی آشکار میسازد.
فناوری بلاکچین بهعنوان یک فناوری تحولآفرین، توانسته است راهکارهایی نوین برای توسعه سرمایه انسانی ارائه دهد. بلاکچین، یک دفتر کل توزیعشده و تغییرناپذیر است که اطلاعات را بهصورت امن و شفاف ذخیره میکند. این فناوری، قابلیتهایی نظیر ثبت غیرقابل تغییر دادهها، شفافیت در فرآیندها و حذف واسطهها را فراهم میآورد و میتواند در حوزههای مختلف از جمله مدیریت منابع انسانی مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال، در برخی سازمانها، بلاکچین برای ثبت شفاف ارزیابی عملکرد کارکنان، بهبود فرآیند استخدام و تأیید سوابق شغلی و تحصیلی بهکار گرفته شده است. همچنین، با استفاده از قراردادهای هوشمند، فرایندهایی مانند پرداخت حقوق و پاداش، سادهتر و ایمنتر انجام میشود. به طور مثال IBM یکی از شرکتهایی است که بلاکچین را در منابع انسانی به کار گرفته است. این شرکت از بلاکچین برای ایجاد یک سیستم تأیید خودکار مدارک تحصیلی و گواهینامههای شغلی استفاده میکند. این سیستم به کارفرمایان اجازه میدهد تا صحت اطلاعات ارائهشده توسط متقاضیان را بدون نیاز به واسطههای سنتی تأیید کنند. شرکت Workday نیز از بلاکچین برای اعتبارسنجی سوابق تحصیلی و حرفهای استفاده میکند. این فناوری به افراد امکان میدهد مدارک خود را بهصورت دیجیتالی و غیرقابل تغییر ذخیره کرده و آن را مستقیماً با کارفرمایان به اشتراک بگذارند. یک استارتاپ بریتانیایی، با نام ETCH، بلاکچین را برای ایجاد یک سیستم پرداخت حقوق فوری به کار گرفته است. این سیستم، به کارمندان امکان میدهد تا حقوق خود را بهصورت لحظهای دریافت کرده و از آن برای انجام تراکنشهای مالی استفاده کنند. استفاده از بلاکچین باعث افزایش شفافیت و کاهش هزینههای پردازش پرداختها شده است. Generali Employee Benefits (GEB)، شرکت بیمه ایتالیایی، با همکاری Accenture از بلاکچین برای مدیریت مزایای کارکنان استفاده کرده است. این راهکار از قراردادهای هوشمند برای خودکارسازی فرآیندهای بیمه استفاده میکند که موجب کاهش خطاهای انسانی، افزایش شفافیت و کاهش زمان پردازش درخواستهای بیمهای شده است. با توجه به تغییرات عصر حاضر و فناوری محور شدن مدیریت سرمایههای انسانی، به نظر میرسد که ضروری است در فرایند توسعه سرمایههای انسانی نیز از فناوریهای نوین مانند بلاکچین بهره لازم برده شود و از این طریق هزینههای توسعه و آموزش سرمایه انسانی را کاهش و رویکرد تعاملی و مهارتمحوری به منظور توسعه شایستگیها در سرمایههای انسانی را افزایش دهد. بنابراین این پژوهش در پی آن است که چگونگی کاربست فناوری بلاکچین در توسعه سرمایه انسانی را تبیین نماید.
